Sexualitatea alde delikatua da. Beraz, ez da harritzekoa emakumeak, haurdunaldian eta erditu osteko lehen hilabeteetan, koitoa praktikatu nahi ez izatea. Arrazoiak askotarikoak dira: ondoeza sentitzen du, beldurra du, baginako lubrifikazio gutxi antzematen du edo nekatuta dago. Hala ere, bestelako harreman sexualen falta sumatzen du, adibidez, bikotekidearekiko gertutasuna eta kontaktua.

Gerta daiteke desira horiek ez etortzea bat gizakiarenarekin, eta horrek gatazkak eragiten ditu harremanean, gehienetan ez dakitelako zer ohikoa den hori, eta ez daudelako horri aurre egiteko behar bezala informatuta eta prestatuta.

Egoera horrek erraztu egin dezake aldi baterako sexu-nahasmenduak agertzea, bai emakumearengan, bai gizonengan. Nahasmendu horiek, jatorrian identifikatu eta garaiz tratatzen ez badira, kroniko bihurtzen dira, eta erditu osteko lehen hilabeteetatik aurrera ere irauten dute. Sexologo batekin kontsultatzen denean, informazioa, terapia labur batekin batera, nahikoa izaten da arazo horiek konpontzeko.

Haurdunaldia normaltasunez igarotzen bada, hemorragiarik, abortu mehatxurik edo erditze goiztiarrik gabe, ez dago zertan koitoa ekidin

Garai horretan, sexu-arazo ohikoenak hauek izaten dira: sexu-desira (bikoteko kide bat edo biak gutxitzea edo falta izatea), anorgasmia edo emakumea orgasmora iristeko ezintasuna, nahiz eta nahikoa kitzikatuta egon. Hala ere, zenbait emakume errazago heltzen dira orgasmora haurdunaldiaren bigarren hiruhilekoan, etapa honetan ohikoa den pilaketa pelbiarra dela eta. Gizakiari dagokionez, zutitzearen disfuntzioa eta eiakulazio goiztiarra nabarmentzen dira.

Bikotearen haurdunaldian edo erditu ondoren sexu-asaldura izan daitekeela iragartzen duten faktoreak honako hauek dira: historia sexuala (sexu-jardueraren maiztasuna, sexu-harremanetan elkarrekin gozatzea), norberak bere sexualitatearekin duen adostasun- eta gogobetetze-maila, haurdunaldiaren aurreko sexu-osasuna, bien arteko komunikazio-maila, eta, batez ere, aldi horretan izaten diren aldaketen 'normaltasunari' buruzko informazio-maila.

Haurdunaldian bikote batek jasaten dituen aldaketen aniztasunaren eta konplexutasunaren barruan, sexu-nahasmenduen sortzailetzat hartu izan diren batzuk baino ez ditugu aipatuko:

• Haurdunaldi normal batean, emakumearen gorputzak aldaketa sakonak jasaten ditu, abdomenaren ingurua handitze hutsetik harago doazenak. Aldaketa horiek areagotu egin daitezke haurdunaldiak arazoak dituenean. Poliki-poliki, amaren sabelaren hazkundeak aurrera egin ahala, formak galtzen doaz eta sarritan barizeak, likidoa atxikitzeagatiko hanpadura (edemak) eta ildaskak agertzen dira, alterazio normal eta iragankortzat hartzen badira ere, desatseginak dira eta ez dira ongi hartuak izaten emakumearen gorputz irudi erotikoa aldatzeagatik, eta hori bai emakume haurdunak bai bere bikotekideak sumatzen dute. Egoera horretan, baliteke haurdun dagoen emakumea limurtzaile eta desiratua ez sentitzea, eta bikotekideak agian ez du motibazio bera sentitzen emakumearen gorputzaren kalte erotikoaren aurrean.

• Batzuetan, bikoteek beldurra izaten dute fetuari kalte egiteko koitoak irauten duen bitartean, uzkurtuta agertzen dira fetuaren mugimenduak sumatzean, edo kezkatuta, jaiotza goiztiarra eragiteko beldurrez. Arazo horietako askoren jatorria den desinformazioa gero eta urriagoa da. Haurdunaldian eta erditu ostean sexualitatea errespetatzeak eta zaintzeak duen garrantzia ezagutzen da, eta horrela transmititzen zaio haurdun dagoen emakumeari, plazer iturri eta bikotekidearen batasuna eta komunikazioa indartzeko bitarteko gisa, ezinegon bereziko egoera honetan. Sexualitatea ez da genitalitatea bakarrik, eta are gutxiago haurdunaldian eta erditze ostean. Bikote batek intimitate- eta maitasun-sentimenduak partekatu nahi dituenean, koitozko harreman sarkorrik gabe egin dezake. Masaje, laztan eta mimoen bidezko kontaktua plazer sentsualaren eta komunikazio intimoaren iturri garrantzitsua izan daiteke, bai haurdunaldian, bai haurdunalditik kanpo.

  Haurdunaldia konplikaziorik gabe badoa eta hemorragiarik, abortatzeko mehatxurik edo erditze goiztiarrik ez badago, ez dago zertan koitoaren jarduera ekidin. Garai honetan, bereziki, kontuan izan behar da sexu-trukea baginatik haratago doala. Nahiz eta ez dagoen inolako eragozpenik praktika horri eusteko. Haurtxoa oso eroso eta ondo babestuta dago zaku amniotikoan. Dena den, amaren ongizatea bermatzeko, pisua sabel gainean deskargatzen ez den tokietan jartzea gomendatzen da. Umetokian sartzea edo orgasmoa debekatzea aholkatzen duten konplikazioak agertzen badira, umetokiak uzkurtzen dituelako, laztanak eta bestelako sexu-aldaerak egin daitezke, eta horiek, orgasmorik ez izan arren, egokiak izan daitezke emakumearentzat. Gaitasun erotikoa eta organasmikoa mantentzea garrantzitsua da emakumearentzat, lehenengoarekin autoestimua eta ezkontideen arteko harmonia hobetzen dituelako, eta bigarrenarekin erditzerako hain beharrezkoak diren pelbiseko muskuluen elastikotasuna eta malgutasuna mantentzen dituelako.

Haurra iristen denean

Haurra iristen denean, lehen asteetan, bikoteak, eta batez ere bularra ematen duen amak, egokitze-aldi bat igarotzen du. Etxea kaos txiki bihur daiteke. Eta gurasoak hasiberriak badira, haurra zaintzea obsesio bihurtzen da, eta gainerako guztia alde batera uzten du, baita bikote-harremana ere. Gurasoek hainbeste buru-belarri ekiten diote beren paper estreinatu berriari, hainbeste xurgatzen die egoera berriak, ezen bikotean duten maitale funtzioa ahazten baitute. Eta funtsezkoa da garai horretan bikoteak bere intimitatea izatea, maitasun-loturak gurasoen betebeharrei bizirautea.

Osasungarria da ahalik eta azkarren hastea sexu-harremanak, osatze-denbora igaro ondoren

Seme-alabak heltzen direnean, funtsezkoa da bikoteak hazkuntzan konplizitate-harreman hori ezartzea, haurrak bien menpe daudela eta beren intimitate afektibo eta sexuala aitatasunarekin eta amatasunarekin bateragarria dela ulertzea, eta ez garrantzi gutxiagokoa. Maitasun jokoa ezin da desagertu pixoihal eta biberoien artean.

Funtsezkoa da bikoteak bere erakargarritasun erotikoa bizirik mantentzea, eta, horretarako, garai honetan hain urrun dagoen galantatze fasea berpiztu behar da. Laguntza bilatu behar da haurra zaintzeko. Senideek eta lagunek esku bat bota dezakete. Haurtxoak sei aste izan baino lehen, beranduenez, gurasoek afaltzera atera beharko lukete, maitasunezko hitzordu bat izan, baita gau bat bakarrik igarotzea posible balitz ere, errudun sentitu gabe. Konturatuko dira ez dela ezer gertatzen: haurtxoak arnasa hartzen jarraitzen du, nahiz eta eurak ez egon. Eta bueltan etortzen direla gogo biziz, hobeto artatzeko.

Bikoteen arazoetako bat errutina da, maitasuna lortu den bezala ez dagoela ezer gehiago egin beharrik pentsatzea. Guzti honek gogoa ahultzen du. Biok bakarrik paseo bat ematea, zinemara joatea, kontzertu batera edo hasieran bezala lagunekin ateratzea txinparta apurka-apurka berreskuratzeko gomendio xume batzuk baino ez dira. Eta batez ere, bikotearen erakargarritasunaz jabetzea, bikotea desio objektu gisa pentsatzea, pertsona hori deskubritu berri bagenu bezala ikustea, gure maitasuna konkistatu zuenean zuen erakargarritasun guztiarekin. Funtzionatzen duen bikote baten eta funtzionatzen ez duen beste baten arteko ezberdintasunak ona nabarmentzen du eta txarra denari garrantzia kentzen dio. Intimitate afektibo eta sexualeko uneak bilatzen saiatzen dira. Eta ez denak, berriz, negatibo den guztia azpimarratzen du, eta ez da gai positiboa dena antzeman eta baloratzeko. Eta inoiz ez dute astirik beren maitasuna adierazteko.

Berrogeialdia

Erditzearen ondoren, hormona-aldaketak direla eta, beharrezkoa eta komenigarria izan daiteke lubrifikatzaileak eta baginako gelak erabiltzea

Erditzetik sarpenera edo lehen koitora arte igarotako denbora kasu bakoitzaren araberakoa da, baina sei aste igaro daitezkeela kalkulatzen da. Zesarea egoera berezia dela kontuan hartzen bada, ebakuntza kirurgiko bat denez, eta horrek susperraldi luzeagoa ekarriko duenez, osasungarria da sexu-harremanak ahalik eta azkarren hastea, errekuperazio fisikoko denbora igaro ondoren. Sexu harremanez ari garenean ez gara ari koitoaz soilik. Sexualitatea komunikatzeko modu pribilegiatua da, adierazteko modu asko dituena, eta garai horretan koitoaren ordezko aukerak azter daitezke. Gainera, sexu-harremanak ez dira beti kitzikapen eta helburu organikoekin izan behar. Eskuetako, besoetako, bizkarreko, buruko edo bereziki erogenotzat jotzen ez diren guneetako laztanak biziki atseginak dira eta maitasun- eta afektu-giroari laguntzen diote, bikotekidea ahulago egon daitekeen une honetan.

Episiotomia

Episiotomia, edo urradura bat, oso mingarria izan daiteke hasieran, baina azkar sendatzen da; beraz, denbora bat igaro eta ondoezak jarraitzen badu, ginekologoari galdetu behar zaio. Behin ehunak sendatu direnean, sarketa baldintza egokietan egiten bada, tiranteren bat baino ez du nabarituko, baina ez du zertan minik sentitu. Baliteke gizakiak nola jokatu ez jakitea, min egiteko beldurra izatea. Dena behar bezala ibil dadin, emakumeak eroso egon behar du, sexualki asaldatuta, eta sentitu behar du ez duela egingo gorputzak eskatzen ez dion ezer, nahi ez duen ezer. Gizonak pazientziaz eta begirunez jokatu behar du, ulertu behar du bagina egoera traumatiko batetik pasatu dela, zauri berri bat dagoela eta kontu handiz tratatu behar dela. Baginako lubrifikazioa muturreraino eraman behar da, eta oso gomendagarria da baginako lubrifikatzaile bat edukitzea, masaje on bat emateko, bagina erabat irristakor egon dadin.

Baginako lehortasuna

Erditzearen ondoren, hormona-aldaketak direla eta, eta emakumeak sartzeari beldurra izan diezaiokeela kontuan hartuta, beharrezkoa eta komenigarria izan daiteke baginako lubrifikatzaileak eta gelak erabiltzea. Lubrifikatzaileak erabiltzeari dagokionez, kontuan hartu behar dira alderdi hauek: hobe da oinarri hidrikoa duten lubrifikatzaileak edo uretan disolbagarriak direnak erabiltzea. Uretan disolbatzen ez diren lubrifikatzaileak petroliotik datoz: baselinatik edo bestelako olio mineraletatik, batik bat. Hauek, uretan disolbatzen ez direnez, baginako mukosari atxikitzen zaizkio eta germenen garapena erraztu eta infekzioak mozorrotu ditzakete aurreratuegi egon arte. Komeni da pH pixka bat azidoa izatea, gehienez 5.0, baginako ohiko pH-aren antzekoa, eta baginako bakterio-floraren infekzioetatik edo desoreketatik hobeto babesteko aukera ematen duena. Hobe da gel arin bat, erraz ematekoa. Lubrifikatzaileak ez badu zaporerik, usainik edo kolorerik emango dion substantziarik, arrisku txikiagoa dago baginako narritadura izateko. Hobe da labainketa-efektua iraupen luzekoa bada, horrek erraztu egiten baitu sexu-harremanetan espontaneotasuna izatea, ez baita koitoaren aurreko aplikazio-uneari begira egon behar. Azkenik, lubrifikatzailea, ikuztean, erraz kentzen da. Uretan zenbat eta disolbagarriagoak izan, orduan eta gehiago garbitzen da lubrifikatzailea. Isoflabonen gelek krema hidratatzaile eta leungarri gisa jokatzen dute, onagra-olioaren kapsulek eta A eta E bitaminek ere gorputz osoko larruazalaren eta mukosen egoera hobetzen dute, eta, ondorioz, ehuna suspertzen lagundu dezakete.