Sexu-eragin kaltegarriak egozten zaizkien medikamentu asko, berez sexu-esparruan alterazioak eragin ditzaketen gaixotasunak tratatzeko erabiltzen dira. Hipertentsioaren kontrakoak eta psikofarmakoak nahasmendu horiekin lotu izan dira, baina inpotentzia ohikoa da hipertentsioa duten gaixoetan, baita tratatu gabekoetan ere, eta tratatu gabeko gaixo psikiatrikoetan sexu nahasmenduen intzidentzia %70era irits daiteke.

Halaber, disfuntzio sexualak ohikoagoak dira gaixoen artean osasuntsuen artean baino, eta adinak eragin negatiboa du errendimendu sexualean, alkoholak eta tabakoak bezala. Paziente askok farmako batzuek beren sexualitateari eragin diezaioketela jakiteak ondorio horiek eragin ditzake.

Sexu-erantzunaren fisiologia, ñabardurak ñabardura, antzekoa dela dirudi bi sexuetan; beraz, teorian, oso antzera eragiten diete farmakoek gizonari eta emakumeari. Dena den, pertsona bakoitzaren erantzun sexuala aldakorra da, eta farmakoek pertsona horrengan izan dezaketen eragina tratamenduaren dosiaren eta iraupenaren, aldi berean hartutako beste medikamentu batzuen eraginaren eta zenbait faktore fisiko (sexu-organoen osotasuna, hormona-nahikotasuna eta funtzio baskular eta neurologikoa) eta psikologikoren araberakoa da. Hala, botika bat paziente batek onar dezake, eta beste batean, aldiz, sexu-arazoak eragin.

Pertsona bakoitzaren erantzun sexuala aldakorra da, eta botiken eragina tratamenduaren dosiaren eta iraupenaren araberakoa da

Oro har, botikek eragindako sexu-nahasmendua arindu egiten da dosia murriztean edo medikazioa kentzean. Sendagaia hartzen edo dosifikatzen hasten denetik ordu, aste edo hilabete batzuk igaro ondoren has daitezke asalduak.

Sexu\_esparruan eragina izatea egotzi zaien farmakoen artean, honako hauek nabarmentzen dira:

• Hipertentsio arteriala tratatzeko erabiltzen diren farmakoak (antihipertentsiboak). Besteak beste, diuretiko tiazidikoek sexu-desiraren murrizketa, zutitzearen disfuntzioa eta baginaren lubrifikazioaren murrizketa eragin dezakete. Betablokeatzaileek alterazioak eragin ditzakete libidoan, baita zutitzearen funtzioan ere. Ekintza zentraleko antihipertentsiboek (klonidina, metildopa), gero eta gutxiago erabiltzen direnez, libidoa gutxitu dezakete eta eiakulazioan (atzerakoia eta atzeratua) eta ginekomastian alterazioak eragin. Hipertentsioaren tratamenduari dagokionez, komeni da aipatzea gehien erabiltzen diren medikamentuek (IECAS, ARA II eta kaltzio-antagonistak) ez dutela sexu-efektu kaltegarririk.
• Trastorno mentaletarako egokiak diren medikamentuak. Antipsikotikoak, paranoia, psikosi edo eskizofrenia bezalako nahasmendu mental larrietarako erabiltzen direnak, asaldura sexualen, zutitzearen edo eiakulazioaren disfuntzioarekin eta, maila txikiagoan, libidoaren gutxitzearekin eta are maiztasun txikiagoarekin libidoaren eta priapismoaren handitzearekin lotu izan dira. Erekzio iraunkor eta batzuetan mingarria da, sarritan estimulazio sexualik gabe agertzen dena eta berehalako arreta medikoa eskatzen duena. Eragin horiek dosi-mendekoak izan ohi dira (medikazioa hartzen ari denean baino ez dira agertzen), priapismoaren kasuan izan ezik, eta edozein antipsikotikorekin erlazionatzen dira. Emakumearengan, libidoaren jaitsieraz gain, hilekoaren alterazioak eragin ditzake.

Antidepresiboak sexu-funtzioaren edozein fasetan eragina izan dezaketen sexu-nahasmenduekin erlazionatu dira. Parkinsonaren aurkako botikei dagokienez, levodopa eta kabergolinarekin tratatutako pazienteen libidoa eta hipersexualitatea handitu egin dela jakinarazi da. Badirudi eragina dosi-mendekoa eta itzulgarria dela.

Ez da ohikoa funtzio sexuala kaltetzea lasaigarri handiagoak erabiltzeagatik, eta adin txikikoen artean, bentzodiazepinek libidoa gutxitu dezakete, nahiz eta paziente batzuetan botika horiek eragiten dieten antsietatea gutxitzeak funtzio sexuala laguntzen duen.

Hormona-tratamenduei dagokienez, nabarmendu behar dugu esteroide anabolizatzaileek, kortikosteroideek eta estrogenoek testosterona-maila murrizten dutela, eta horrek libidoa eta inpotentzia murriztea eragiten duela. Androgenoek, berriz, prostata-arazoak dituen gizakiarengan aipatutako efektuez gain, testikulu-atrofia eta espermatozoiderik eza eragin dezakete semenean (azoospermia). Estrogenoek, ordezko hormona-terapian edo minbizi batzuetan (batez ere bularrekoan eta prostatakoan) kontrazepzio-metodo gisa erabiltzen direnez, libidoa handitu edo murriztu dezakete emakumearengan, eta libidoa eta inpotentzia murriztu gizonengan.

Zimetidina oso erabilia izan zen garai batean urdaileko hipersekrezioa tratatzeko, eta gaur egun ez da erabiltzen. Horrek sexu-desira, inpotentzia eta ginekomastia (bularra gehiegi garatzea gizakiarengan) gutxitzea eragin dezake, eta hori testosterona-maila jaistearen ondorio da. Famotidina, erranitidina eta omeprazol bezalako farmako erabilienek ez dute horrelako efekturik.