A sexualidade nas diferentes etapas da vida e en situacións especiais

Cumpridos os 60 anos, a sexualidade segue desempeñando un papel importante na vida, a pesar da falta de oportunidades para exercela e a marxinación que sofre a poboación maior na sociedade. Si todo o concernente á sexualidade humana está moi condicionado por unha serie de mitos, estes son especialmente asumidos na nosa sociedade cando nos referimos aos maiores e a súa vida sexual. O filósofo M. Huhn mesmo os enumerou:

Mitos sobre sexualidade en anciáns (M. Kuhn)

• O sexo non é importante na idade avanzada, suponse que os últimos anos da vida son asexuais.
• O interese polo sexo é un feito anormal na xente de idade.
• Os vellos non teñen capacidade fisiolóxica que lles permita ter condutas sexuais.
• A sexualidade debilítase na menopausa e desaparece na terceira idade.
• A sexualidade debe ser produtiva.
• Pode ser aceptable a parella de home maior e muller nova pero é ridícula a parella dunha muller maior e un home novo.

Fronte a isto, as investigacións indican que mentres se conserve un bo estado de saúde non hai motivo algún para que o interese e as prácticas sexuais desaparezan. É, por tanto, importante situar a vida sexual das persoas de idade dentro do seu contexto psicolóxico e de comportamento. Desta maneira, obsérvase que a forma de exercer a sexualidade durante a vellez está determinada pola actitude que o suxeito tivo ante o sexo durante toda a súa vida. Quen viven mal a sexualidade na súa etapa da madurez son as persoas que se quedaron limitadas a un modelo xuvenil, ou mesmo adolescente, das relacións amorosas e sexuais.

Mentres se conserve un bo estado de saúde non hai motivo para que o interese e as prácticas sexuais desaparezan

A sexualidade na madurez ofrece experimentadas a riqueza de profundar en todos os aspectos e posibilidades do encanto amoroso. Coñécense até nos detalles máis mínimos, propios e da parella, cada un ten unha experiencia completa do corpo do outro, sabe exactamente como darlle pracer. Basta cun xesto, unha mirada, un sorriso para desencadear a maxia que leva ao máximo gozo.

A desinformación e a crenza de que a práctica da sexualidade é exclusiva da poboación nova e que desaparece na senectude (asexuación do maior) inflúen de modo significativo na conduta sexual das persoas maduras. Outros factores que tamén dificultan levar adiante unha boa sexualidade son a falta de parella sexual, a historia sexual previa, as dificultades económicas e sociais, e as condicións físicas, sen menosprezar os factores de actitudes e as crenzas persoais.

Con todo, os avances médicos e a maior esperanza de vida, xunto coa instauración da crenza de que a sexualidade e a afectividad son connaturais na persoa e só deben finalizar coa morte, confirman que nin o interese nin a actividade sexual desaparecen nas persoas maiores. Si é certo que a sexualidade se transforma coa idade, pero segundo os estudos, máis do 85% das persoas maiores de 60 anos gozan das súas actividades sexuais.

Os problemas de vivir a sexualidade na idade madura

Os problemas máis frecuentes que se atopan e que limitan ou impiden un desenvolvemento completo da vida sexual das persoas maduras son:

• A falta de parella: a maioría das persoas de 75 ou máis anos de idade son viúvos ou viúvas.
• A carencia de privacidade: a maioría viven en residencias ou con familiares.
• A limitación da súa autonomía.
• A dependencia da contorna.
• A dificultade física para manter relacións sexuais.

Os cambios que produce a idade en relación ás respostas sexual non hai por que velos desde unha perspectiva negativa e sen solución

Coa idade hai cambios xerais na resposta sexual humana, pero non todos deben considerarse negativos e sen solución. O que sucede é que a desinformación e a ignorancia sobre a propia sexualidade son máis comúns do que se cree. E non só nesta etapa da vida, aínda que é nesta onde se fai máis necesario cambiar de actitude e rescatar a bondade da sexualidade dos maiores e reivindicala como un dereito que mellora calidade de vida. Para iso, temos que favorecer unha serie de transformacións no plano social e persoal.

Desde a perspectiva social é necesario:

• Desterrar os mitos que converten a sexualidade na idade madura como algo inexistente, imposible ou reprobable.
• Aceptar unhas actitudes positivas que levan a ver a sexualidade como algo inherente ao ser humano.
• Fomentar que os profesionais e as institucións desenvolvan programas específicos, organismos públicos e privados que aborden a sexualidade dos maiores.
• Desde a perspectiva individual hai que asumir que se producen cambios a nivel físico e psicolóxico, pero que hai que transformar a vivencia da sexualidade.

As maneiras de facelo son:

• Primar a calidade a cantidade.
• Valorar a extensión e variabilidade da expresión sexual máis aló do coito. - Facer menos fincapé en metas ou resultados e dar máis importancia ao pracer, as caricias e as sensacións.
• Utilizar estímulos axeitados, a práctica e frecuencia que cada situación requira.
• Convencerse de que non se debe apagar o desexo de vivir e de que se pode gozar co mesmo entusiasmo que antes.
• Reivindicar o clítoris como un compoñente importante para a excitación e o orgasmo.
• Saber que o control eyaculatorio mellorado do home de idade permite unha relación máis prolongada, antes do orgasmo, o que pode aumentar o pracer da muller.
• Coñecer que o home de idade require dun contacto xenital directo maior para a excitación ou o orgasmo.