A sexualidade na súa dimensión biolóxica, psicolóxica e social

O informe da Organización Mundial da Saúde (OMS) sobre sexualidade datado en Guatemala en 2001 defínea como o resultado da interacción de factores biolóxicos, psicolóxicos, socioeconómicos, culturais, éticos, relixiosos e espirituais. Aínda que pode abarcar todos estes aspectos, non é necesario que se experimenten nin se expresen simultaneamente, pero tal diversidade de condicionantes confire á sexualidade de cada persoa un marcado carácter persoal e específico que se manifesta no que somos, sentimos, pensamos e facemos.

Dimensión biolóxica

Comprende aqueles aspectos que desde o punto de vista físico e orgánico teñen que ver coa expresión sexual. Intégranse nela, por tanto, distintos aparellos e órganos rexidos polo cerebro que, tras recibir información desde os órganos dos sentidos, elabora a resposta sexual humana. Os órganos dos sentidos (vista, oído, olfacto, gusto e tacto) son parte esencial desta dimensión así como a pel, que na súa totalidade constitúe o maior órgano sensorial sexual e é considerada, xunto coas mucosas, un axente erógeno de importancia capital. Os órganos xenitais, que se integran nesta dimensión, a miúdo han monopolizado todos os aspectos pracenteiros da sexualidade en detrimento do pracer proveniente doutras zonas corporais como a pel. Isto, que é moi evidente no home, non o foi tanto para a muller, en quen se recoñece unha gran sensibilidade das zonas non xenitais (pel e mucosas sobre todo), o que a fai máis sensible a estímulos táctís como bicos e caricias.

A pel, na súa totalidade, constitúe o maior órgano sensorial sexual e é considerada un axente erógeno de capital importancia

Cando o encontro amoroso avanza e chégase á fase de excitación, as sensacións provenientes dos órganos dos sentidos inflúen de maneira distinta en cada un dos sexos. Os estímulos auditivos favorecen a excitación sexual da muller sutilmente máis que no home, mentres que neste xogan maior papel as visuais.

Tamén se integran nesta dimensión biolóxica as cuestións relacionadas co desenvolvemento sexual e as súas diferentes etapas, que comprenden toda a vida. Desde o nacemento, a infancia, a puberdade, o tempo no que se inicia a capacidade de procreación e até cando esta pérdese séguese vivindo como ser sexuado. Integra tamén os distintos aspectos relacionados coa resposta sexual humana, que é posible grazas á implicación de diferentes sistemas do noso organismo (nervioso, endocrino e vascular).

Dimensións psicolóxica e social

Cada persoa vai perfilando ao longo do tempo unha actitude propia sobre a sexualidade, que será facilitadora ou inhibidora da súa expresión segundo as súas propias experiencias, as referidas por outras da súa contorna, o ambiente social e cultural no que está inmersa, a súa formación e a súa información, as súas crenzas relixiosas, etc. Á vez, e de forma inevitable, transmite á súa contorna unha imaxe baseada na súa conduta e nas súas opinións, que poden ser coincidentes ou non coa súa íntima realidade. Desde a infancia, as primeiras actitudes cara ao sexo, que a miúdo permanecen inalteradas, baséanse no que ouvimos e percibimos dos nosos pais, nais, educadores e educadoras, así como de compañeiros e compañeiras. En definitiva, é indubidable que a contorna social mediatiza de maneira importante tanto a nosa actitude como a nosa conduta cara á sexualidade propia e allea. Cando xorden problemas sexuais, por leves que sexan, xeran no individuo reacciones de ansiedade, inseguridade, medo ao fracaso, etc. e repercuten na parella, que pode responder adoptando diversas actitudes -comprensiva, de colaboración ou de rexeitamento ou irritación- pero que en xeral non adoitan deixala indiferente.

Así pois, a dimensión psicosocial da sexualidade conxuga factores psicolóxicos (emocións, ideas, actitudes persoais) con factores sociais (influencia da contorna social) e a súa avaliación é moi importante porque con ela pódese explicar a orixe de numerosos trastornos sexuais.

Dimensión medioambiental

Nos últimos anos, algúns expertos sinalan unha nova dimensión na sexualidade, a medioambiental, movidos pola certeza de que os factores medioambientais inflúen de maneira clara nela. Estes cambios provocan modificacións diferenciais na sexualidade dos seres vivos, e a interdependencia entre estes e o ambiente é a base da evolución e da biodiversidade.